20 августа

 

Ходили с тётей в Стецки. Конечно, надежды было мало, что Халимониха нам что-нибудь расскажет. Ведь, тётю Раю она может даже и не помнить совсем. Да еще и диктофон я свой забыла.

 

Получилось довольно глупо. Нам говорили, что её дом в самом начале деревни. Когда подошли, увидели бабку, которая траву сгребала. Подошли. Тётя стала расспрашивать, как же нам здесь найти Халимониху, которая песнями своими славится. Оказалось, что это она и есть. Только она еще совсем молодая, всего семьдесят лет ей, и песен она никогда не пела. Она явно лукавила, ведь все в деревне нас к ней направляли. Но так и не уговорили мы её нам спеть. Тут мне стало жутко обидно. Ведь завтра я должна уезжать в Минск, а фольклора насобирала так мало. Неужели мы сходили в Стецки зря? Тогда я стала её расспрашивать. Для начала я решила узнать о ней побольше. Зовут её Халимончик Мария Филипповна. 1940 года рождения. Она местная, правда выросла на хуторе Ядейки. По национальности белоруска. Закончила восемь классов.

 

Сначала я спросила её про Каляды. Сказала она, что не праздновали особо, только колядку одну знает.

 

 

20. “Калядзін, калядзін, я ў бацькі адзін…”

 

 

Калядзін, калядзін,

 

Я ў бацькі адзін.

 

Мяне бацька паслаў,

 

Каб рубе´ль я дастаў.

 

Давай, баба, калбасу,

 

А то хату растрасу!

 

 

З а ў в а г і: жанр – калядка.

 

 

Потом я стала узнавать, как свадьбы праздновали. Снова ничего не рассказала. Только удалось записать два поздравленя, которые сваты говорили, когда свататься приходили.

 

 

21. “Добры вечар, пані-паненачка!” (“Паненцы”)

 

 

Добры вечар, пані-паненачка!

 

Просім адчыніць акеначка

 

І паслухаць той навіны:

 

Едзе кавалер да дзяўчыны,

 

Не тутэйшы – з-за граніцы,

 

З вялікіх замкаў - з камяніцы,

 

Дунай-рэчку пераплыў ён,

 

Ехаў вадой, не загінуў,

 

Да паненкі, з Пахвалёным!

 

Вельмі мілай і ўлюблёнай.

 

- Просім выйсці ў ганачак!

 

І вынесці копу яечак!

 

- Мы тыя яйкі самі пералічым,

 

Слаўную паненку падвялічым!

 

 

З а ў в а г і: жанр – велічальная вясельная песня.

 

З а ў в а г і  в ы к а н а ў ц ы: спявалася, калі сваты прыходзілі.

 

 

22. “Віншаванне да паненкі”

 

 

(Імя) жадаем, каб паненка ў гэтым годзе замуж пайшла!

 

Паненка (імя) намі не гардзіла,

 

Да пакою запрасіла,

 

Салодкім віном напаіла.

 

А мы пілі-выпівалі

 

І слаўную паненку замуж выпраўлялі!

 

 

З а ў в а г і: жанр – велічальная вясельная песня.

 

З а ў в а г і  в ы к а н а ў ц ы: яе сваты казалі, калі ў хату да дзеўкі прыходзілі.

 

 

Тут вспомнила я, что скоро полнолуние. А я никогда не могла запомнить, что можно, или нельзя делать на полнолуния-новолуния. И, конечно же, решила всё-таки уяснить этот момент. Благо, Мария Филлиповна мне помогла.

 

 

23. “Пра маладзік і поўню”

 

 

На маладзік трэба валасы абразаці, капусту квасіць, закаткі ўсялякія рабіць. Садзіць трэба ўсё, што наверсе расце, кветачкі ўсялякія. На поўню трэба садзіць тое, што ў зямлі расце: бульбу, буракі, моркву… Нейкія справы… ну, вяселле там… трэба ладзіць на маладзік. А на разбураны тыдзень… ну, разбураны тыдзень – гэта тры дні перад поўняй ці маладзіком, і тры дні пасля. Дык ў гэты час нічога рабіць нельга.

 

 

З а ў в а г і: жанр –міфалагічнае апавяданне.

 

 

Поняла я, что больше ничего я от нее не выпытаю. Но на последок решила я спросить, что делать, если сглазили.

 

 

24. “Як засцерагчыся ад сурокаў”

 

 

Подалам спадніцы трэба пакруціці перад тварам, прыгаворваючы пры гэтым тры разы: “Хто цябе радзіў, той і адхадзіў”.

 

 

З а ў в а г і: жанр - магічнае ўяўленне.

 

 

На этом мы с ней и распрощались.

 

А завтра с утра меня ожидает Минск. И так не хочется расставаться с этими местами. Ведь еще столько всего не успелось. Баба Женя так и не спела нам песен. Об этом я очень сожалею. Но ничего не поделаешь, так сложились обстоятельства. Я лишь надеюсь, что мне удастся найти немного фольклора и в Минске. Буду стараться.

 

P. S. На протяжении десяти дней я прислушивалась к тому, как говорят местные, и сделала вывод, что характерной особенностью местного диалекта является оканье (пр.: “доў”, “у лесох” і г.д.).

Вучэбна-навуковая лабараторыя беларускага фальклору

Адрас электроннай пошты: folkndl@yandex.ru


Адрас: 220030, Рэспубліка Беларусь, г.Мінск,
вул. К.Маркса, дом 31, п.39.

 

Тэлефон: 365-39-45

(з рэгіёнаў Беларусі: 8-017-3653945, 
з замежжа: +375 17 3653945)

 

Прыём наведвальнікаў:

панядзелак, серада, чацвер
з 10.00 да 16.30

(перапынак 

з 13.00 да 14.00)

У сувязі з эпідэмічнай сітуацыяй прыём наведвальнікаў прыпынены.

Наш сайт использует файлы cookie для сбора статистики.

Нажав «Принять», вы даете согласие на обработку файлов cookie в соответствии с Политикой обработки файлов cookie.